Ken je Scrooge, de gierige naarling die niet in Kerst geloofde. Met de tweede geest van de drie geesten die hem op het rechte pad moeten brengen, staat hij te kijken bij het Kerstmaal van zijn klerk Bob Cratchit, diens vrouw en zes kinderen. Een van de kinderen is de altijd vrolijke Tim, hoewel die kreupel is en erg klein voor zijn leeftijd.
Dat kerstmaal is zo mooi beschreven door Charles Dickens.De Cratchits hebben een gans weten te bemachtigen die wordt bewonderd met een enthousiasme alsof het zoiets moois als een zwarte zwaan was. Twee van de jongens gaan de gans halen, ja, arme mensen hadden helemaal geen oven thuis. Als je iets moest braden deed je dat misschien in de oven van de bakker, ook de badhuizen hadden altijd vuur of de washuizen. Soms stond er op de binnenplaats van de woonbarakken een gezamenlijke kookketel . Die arme mevrouw Cratchit maakte zich al de hele dag zorgen, of de plumpudding die achter in die ketel stond wel goed gaar zou zijn, of die wel heel uit de vorm zou komen en of er niet iemand over de muur zou klimmen en de plumpuddding zou stelen.
De gebraden gans, een mager ding maar niemand bij de Cratchits zou het in het hoofd halen zoiets te zeggen, was de lekkerste en zachtste die Bob ooit had gegeten, perfectie! Met puree en appelmoes, extra zoet gemaakt met wat suiker. En de pudding: helemaal heel uit de koperen vorm. Het rook naar de wasdag, naar een restaurant en een pasteibakkerij bij elkaar. Een klein beetje brandewijn er op en de blauwe vlammen dansten om het takje hulst dat in de keiharde gespikkelde bol was gestoken. Het grootste succes van mevrouw Cratchit sinds het begin van hun huwelijk, wist Bob met overtuiging te zeggen.
Bob had wat gin met citroensap gemengd en veel water erbij. Het stond bij het vuur warm te worden. En na het eten kwamen er appels op tafel en werden er kastanjes geroosterd en ieder kreeg een glaasje van de punch. En dan toast Bob op zijn baas, Scrooge. Want hoe dan ook, hij is zijn baas en door hem, hoe arm ze het ook hebben, kunnen ze dit feest vieren.Scrooge breekt en schaamt zich diep.
Ja, ik moest er weer over beginnen. Om twee redenen. Ik lees ieder jaar A Christmas Carol van Charles Dickens en krijg er niet genoeg van jullie te vertellen dat dat verhaal het begin was van de romantische Angelsaksische kerst. Die later zo schaamteloos door het Amerikaanse sentiment is gejat en uitgebuit. Maar voor Dickens was er al de Duitse kerst. Misschien een overblijfsel van de zonnewende feesten die in heel Europa boven de Rijn werden gevierd. Onder de Rijn waren het Romeinse goden die aandacht vroegen, precies op deze dagen.
Oh, gaf ik de Amerikanen de schuld van die akelige kerstman? Nee, sorry, het waren de Hollanders. Altijd weer de Hollanders. New York was natuurlijk eerst Nieuw Amsterdam en die Amsterdammers, die Hollanders, zeurden jaar in jaar uit om het Sinterklaasfeest officieel te maken. Een artikel in een maken. Een artikel in een krant in 1823 in The Sentinel onder de titel “Een verslag van een bezoek van St Nikolaas“ veranderde alles. Onze Heilige was van zijn paard gekomen en had opeens een slee met rendierenen was pas eind december op pad gegaan. In New York en omstreken bestond opeens de Kerstman.
Ach, lieverds, zal ik nog vertellen dat de gans aan tafel in Duitsland en Engeland, in Amerika in een Kalkoen veranderde. Dat kalkoen het duurste was wat je in Engeland aan feesteten kon kopen. Dat Scrooge op Kerstochtend buiten in de sneeuw staat te dansen. Dat hij het Kerstgevoel in zijn hart heeft gesloten. Dat hij een jongen die langsloopt vraagt om de prijswinnende kalkoen bij de slager twee straten verderop te gaan kopen en dat hij dat magnifieke beest naar Bob Cratchit laat sturen? Zal ik nog vertellen dat Nederland pas na de jaren vijftig van de vorige eeuw een echte Kersttraditie overnam? Dat het hier onder invloed van de Calvinisten maar als een heidens feest werd gezien? Dat zelfs Sinterklaas vieren in Amsterdam een tijd verboden was? Zal ik nog vertellen dat in Schotland het hele Kerstfeest was verboden door de strenge Presbyterianen?
Zal ik dan nog vertellen dat ik erg van de Kerst ben. Dat ik tranen in mijn ogen kreeg toen mijn zoon van zijn Ierse oma een kaars kreeg om voor het raam te zetten om te laten zien dat een arme welkom was aan haar tafel, dat ze daadwerkelijk een extra bord dekte voor haal geniale kalkoen, heerlijke spruiten en prachtige kerstcakes.
Dat ik altijd nog de warmte voel van een Duits gezin uit mijn jeugd waar de kalkoen even geniaal gebakken op tafel kwam en chocolade met rum en iedereen musiceerde. Piano, cello’s, fluiten allemaal in zaligmakende harmonie?
Nee, laat ik dat allemaal niet vertellen, laat ik iets heel anders vertellen. Jan Pannenkoek heet hij bij ons thuis omdat hij eigenlijk groothandelaar in Pannenkoeken en deegwaren is. Maar eenmaal per jaar trekt hij samen met zijn broer, onder de naam Boers&Boers met een stoomboot naar Engeland en vaart de Theems op naar het plaatsje Cookham (vreemde naam want bij kalkoen serveer je traditioneel ook gekookte ham) om bij het Landgoed Copas kalkoenen te bestellen.
Echte kalkoenen, kalkoenen die een mooi lang leven hebben gehad en eenmaal gebakken niet zo droog worden als plofkalkoen. Kalkoenen met de extra smaak die vaag aan wild gevogelte doet denken.
Weet je wat, kijk maar op zijn website www.Boersenboers.nlDaar vind je alles wat je voor een mooie Kerstdiner in Engelse stijl nodig hebt. Overigens dit jaar ook een kalkoenrollade, voor als je die hele kalkoen wat moeilijk of groot vindt.
En speciaal voor jullie heb ik nog iets leuks kunnen afspreken met Jan. Want als je voor € 50 (excl. bezorgkosten) of meer bestelt dan krijg je nog een cadeautje van Jan de Kerstman: een heerijk gratis potje cranberry saus. Plaats daarvoor het potje in je winkelmandje en gebruik bij het afrekenen de volgende code in het daarvoor bestemde vakje: felix2021. Mocht je nog vragen hebben, dan kun je altijd even naar klant@boersenboers.nl mailen.
Heb ik jullie al verteld over kersttraditie in Frankrijk….of in Spanje, zal ik het verhaal over de Kerst op de Veluwe nog eens vertellen? Nou, ja, dat komt wel een andere keer, als je maar weet dat het allemaal aan de tafel van Bob Cratchit is begonnen,
En nu maar met de woorden van Tiny Tim eindigen, God blessUs, Every One.
Zalig Kerstfeest!
